فرهنگ مالیاتی
به هنگام بحث پیرامون میزان شناخت مودیان مالیاتی از قانون مالیات‌ها، غالبا این امر در قالب متغیری به نام فرهنگ مالیاتی بیان می‌شود.
فرهنگ، مفهومی ساده و در عین حال پیچیده است، ساده از آن نظر که هر شخصی در نزد خود فکر می‌کند که معنی دقیق آن را می‌داند و پیچیده از آن جهت که تا به حال تعریف دقیق و جامع و مانعی که مورد قبول اندیشمندان و صاحب نظران باشد، ارایه نشده است. تعریف تایلر از فرهنگ در سال ۱۸۷۱ به عنوان تعریفی که مورد قبول بسیاری از اندیشمندان می‌باشد بدین صورت بیان گردیده است: فرهنگ، مجموعه پیچیده ای است که شامل معارف، اعتقادات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق، قوانین، سنن، آداب و رسوم و بالاخره تمام عادات و رفتار و ضوابطی است که فرد به عنوان عضو جامعه از جامعه خود فرا می‌گیرد (قاروئیآهنگر و علیجانی روشن، 51:1389).
با ترکیب مفهوم فرهنگ و مالیات می‌توانیم به سایه روشنی از تعریف فرهنگ مالیاتی برسیم، مالیات مبلغی است که دولت از اشخاص، شرکت ها و موسسات بر اساس قانون برای تقویت عمومی حکومت، تامین مخارج عامه، حفظ منابع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و ارایه خدمات عمومی دریافت می‌کند. عناصر کلیدی در تعریف فرهنگ عبارت بوده‌اند از: باورها، اعتقادات، اخلاق، قوانین و نگرش ها و در تعریف مالیات گفته شد که مالیات برای مصارف زیر از مردم دریافت می‌شود:
۱) تقویت عمومی حکومت
۲) تامین مخارج عامه و هزینه های عمومی
۳) حفظ منابع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی
4)ارایه خدمات عمومی (برد و میکا،103:1375).
عوامل مؤثر در ایجاد فرهنگ مطلوب مالیاتی عبارتند از:
که این عوامل را می‌توان به دو دسته درون‌سازمانی و برون‌سازمانی تقسیم نمود:
الف) عوامل درون سازمانی:
عوامل موثر درون سازمانی جهت ایجاد و توسعه فرهنگ مالیاتی عبارتند از:
- نگرش مدیران ارشد مالیاتی نسبت به فرهنگ مالیاتی
- قوانین و مقررات (ساده‌سازی قوانین و مقررات مالیاتی در ابعاد شفافیت تعاریف و شیوه اجرا)
- نرخ‌ها و ضرایب مالیاتی
- آموزش نیروی انسانی
- مکانیزه کردن امور
- واحدهای مشاوره
- طراحی و راه‌اندازی نظام جامع اطلاعات مالیاتی کشور
- تبلیغات و اطلاع‌رسانی
- معرفی مودیان نمونه
- ایجاد انگیزه و رضایت کارمندان
ب) عوامل برون‌سازمانی:
عوامل موثر برون‌سازمانی جهت ایجاد و توسعه فرهنگ مالیاتی عبارتنداز:
- آموزش و پرورش
- خانواده
- وسایل ارتباط جمعی
- مراکز مذهبی و دینی
- اتحادیه‌ها و مجامع صنفی
- دستگاه‌ها و موسسات دولتی
بین متغیرهای درون‌سازمانی، برون‌سازمانی و فرهنگ و رفتار مالیاتی مودیانیک رابطه ارگانیک برقرار است (قامتی آرانی، 49:1384).
لذا فرهنگ مالیاتی هنگامی کارا است که افراد جامعه را ملزم به رعایت موارد ذیل نمایند:
1- نسبت به کلیه درآمدها و دارایی‌هایی که مشمول مالیات می‌شوند مالیات خود را پرداخت نمایند.
2- هرگاه شروع به فعالیت کسبی می‌نمایند به اداره مالیات گزارش بدهند.
3- وظایف خود را در قبال نظام مالیاتی به نحو احسن انجام دهند.
4- کتمان درآمد نکنند.
5- در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس درآمدها و هزینه‌های واقعی تنظیم و به حوزه مالیاتی تحویل دهند.
