بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 261

رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

 

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)
زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

جیک زدن-اعتراض کردن-صدا در آوردن

فال بد زدن
ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن
چل گُل-روغنی با خاصیت دارویی

 

ریش شدن-ریش ریش شدن

آهوی خاور(آفتاب)

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال
خصوصی-مقابل عمومی

بار کسی کردن-دشنام دادن-بد و بیراه گفتن- کلفت بار کسی کردن

دود گرفته-بوی دود گرفته-دودآلود-دود زده

آیینه‌ی اسکندری(آفتاب)

دوره گرد-غیر ثابت-دست فروش

چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم
حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

زاد و رود-زاد و ولد-فرزندان

ابرو کج کردن-خشم گرفتن

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن
بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)

در کردن-شلیک کردن-خالی کردن

خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

 

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

خوش جنس-خوش باطن-سلیم النفس
دنباله رو-پی رو-مقلد

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد

دمرو-کسی که دمر خوابیده

بلند پروازی کردن-جاه طلبی کردن-خودنمایی کردن

اخت شدن با کسی(مانوس شدن با کسی)

الف شدن اسب(هر دو پا بلند کردن اسب)

از جایی آب خوردن(ناشی از چیزی بودن)
انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

چشم چپ به کسی انداختن-دشمنی کردن با کسی

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

جفنگیات-سخنان یاوه

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

تلمبار- تل انبار

 
تفنگ کشیدن روی کسی-با تفنگ به سوی کسی نشانه گرفتن

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

دور-بار-دفعه-نوبت

 

 

بُز ِ گَر-بزی که بیماریِ گَری

آشنا روشنا(دوست آشنا)

جک و جانور-جانوران موذی مانند عقرب و رطیل و کرم و مانند آن ها
چشم کسی چهارتا شدن-سخت تعجب کردن-انتظار شدید برد

بد گل-زشت-بد ترکیب

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

ریش خود را در آسیا سفید نکردن-تجربه داشتن

 

پیه سوز- پی سوز

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

حمله ای-مبتلا به بیماری غش

دل کسی را به دست آوردن-کسی را با نیکی و محبت از خود خشنود کردن

دیزی-ظرفی سفالی یا فلزی که در آن آبگوشت می پزند-آبگوشت
آوردن-باعث شدن-ایجاد کردن
 

بد هوا-کسی که به خیال های بلند تر از حد و حق خود افتاده باشد

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید
چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

ابرو انداختن(ابرو آمدن)

چشم به دهان کسی دوختن-مطیع محض کسی بودن

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

پنج دری-اتاقی که پنج در دارد

بی همه کس-بی پدر و مادر

خدا داده-دیم کاری

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

خانه گرفتن-نگا. خانه بستن-اجاره کردن خانه

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

آب به چشم آمدن(طمع کردن)

چیز فهم-عاقل و فهمیده

چانه لغ-نگا. چانه شل

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی
زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

 

 
پیش کردن گربه-راندن گربه

تند نویسی-سریع نویسی

دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

از زمین سبز شدن(ناگهان و بی‌خبر پدیدار شدن، به‌طور غیرمنتظره حاضر شدن)

پشم نداشتن کلاه کسی-اعتبار نداشتن-کاری از کسی برنیامدن

 

 

خاک بر سری-بی آبرویی

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

چهار ابرو-دارای ابروهای کلفت و پر پشت

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

چینی بند-چینی بند زن

آستین از دهان برداشتن(خندیدن)

چه صیغه ای است ؟-چه معنی داد ؟
آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)

آهن کهنه به حلوا دادن-معامله‌ی پرسود کردن

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق

 
دست به جیب-بخشنده-خرج کن

 

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

 

بغل زدن-زیر بازو گرفتن

دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

دید زدن-چشم چرانی کردن-دور و بر را نگاهی انداختن

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

الف به خاک کشیدن-خجالت کشیدن
حجله خانه-اتاق شب زفاف

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

پایین نرفتن چیزی از گلو-از غصه غذایی نخوردن-مال حرام نخوردن

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

جِر زن-کسی که در بازی یا کاری دبه در می آورد

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

از خوشحالی در پوست نگنجیدن(از شادی سر از پا نشناختن)

راه نزدیک کردن-میان بر زدن-مهمان شدن بر کسی که خانه اش نزدیک است

باد رها کردن-رها کردن باد شکم-تیز در کردن

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

 

این و آن را دیدن(برای انجام کاری از همه کمک گرفتن)

دست انداختن به روی چیزی-چیزی زا غاصبانه تصرف کردن

خواب و خوراک-خورد و خواب
 

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

با کسی بحث و مجادله کردن

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

 

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

پِخ پِخ کردن-سر بریدن در زبان کودکان

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

آب خنک خوردن-به زندان افتادن

رستم صولت-رستم در حمام
زبان گزه رفتن-زبان گزیدن-لب به دندان گرفتن
اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

 
چفت کردن دهان-خاموش شدن-رازداری کردن

جد و آباد کسی را گفتن-آبا و اجداد کسی را دشنام دادن

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

دست پایین را گرفتن-کم ارزش و ناتوان فرض کردن

خر غلت زدن-مانند خر بر خاک غلتیدن

دلقک بازی-مسخره بازی

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

تفنگ شکاری-تفنگ ویژه ی شکار

آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش
پا بریده بودن-ترک آمد و رفت کردن
چرب کردن سبیل-رشوه دادن-حق السکوت دادن

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

زیر رکاب کشیدن کسی-کسی را مطیع و تابع ساختن

پیچ و خم خوردن-پیچ و تاب خوردن

چماق-چوبدست-گرز

 

اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

چار ستون بدن-استخوان بندی-اسکلت بدن

جرینگ-صدای سکه های پول

دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ

آسمان‌جل(ندار، بی‌چیز، کسی که رواندازش آسمان است)

چک و چیل-لب و لوچه

خوش قلق-رام-خوش خوی
دمرو-کسی که دمر خوابیده

دو به دست کسی افتادن-به دست آوردن فرصت برای اعمال نظر-قدرت نمایی یا انتقام جویی
از دهان گنده‌تر حرف زدن-گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست

رنگ آمیزی-آمیختن رنگ های گوناگون به هم

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

بخت کسی گفتن-خدا برایش ساختن-شانس آوردن

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

آسمان (و) ریسمان به هم بافتن(حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن)
دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن
 

زبان آدم سر کسی نشدن-به حرف منطقی تن ندادن و آن را نپذیرفتن

خرده فروش-فروشنده ی اجناس در اندازه های کم
دبه کردن-دبه در آوردن
اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

چپ-لوچ-مخالف حکومت
دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

جوان مرگ شده-نفرینی است به شخص جوان

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

آینه‌ی دق(آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم)

آتش‌بیار معرکه-فتنه‌انگیز میان دو دشمن

دوره کردن-درسی را دوباره و سه باره خواندن-حلقه زدن به دور چیزی یا کسی

 

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

زیپو کسی را زدن-از کار برکنار کردن-معزول کردن

حساب کسی پاک بودن-کار کسی خراب و زار بودن

رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی

پَرِ گوش و-پره لاله ی گوش

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

بی ملاحظه-بی توجه-بی پروا

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

چاخان گفتن-دروغ و گرافه گفتن

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

از سفیدی ماست تا سیاهی زغال-همه و همه چیز

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

دمپایی-کفش راحتی خانه

 

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

آفتاب از کدام طرف در آمده؟-چه عجب از این طرف‌ها؟!
چو افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن
اهل هیچ فرقه‌ای نبودن-به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن

آبِ کبود-آسمان

 

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

خواهر خوانده-دوست صمیمی

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن
زیر سری-بالش-متکا

 
 

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه
از پیش بردن-با موفقیت انجام دادن
خالی خالی-بدون چیز دیگری

دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم

چوبی رقصیدن-رقصیدن با دوستمال در دو دست

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

حق شناسی-سپاس گزاری

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

چل پله-آب انباری که دارای چهل پله است

حلال و حرام کردن-پای بند نبودن به دستورات شرعی
از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود
 

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

چفت و بست نداشتن دهن-راز نگهدار نبودن

جزاندن-آزار و اذیت کردن

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن
چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر
اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

 

 

اهل حال(دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی)

جود بازی درآوردن-ننه من غریبم بازی درآوردن-از امری که ترسناک نیست اظهار وحشت کردن

دم به ساعت-هر ساعت-هر لحظه

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

دست به کار نرفتن-حال کار کردن نداشتن-برای کار بی حوصله بودن
خلق تنگی-عصبانیت-خشمگینی
دست به دهن-کسی که به اندازه ی مخارجش درآمد روزانه دارد-آدم کم درآمد و تهی دست

ریش گرو گذاشتن-ار احترام و اعتبار خود برای وساطت در کاری بهره گرفتن-ضمانت کردن

آدم بی‌سر و پا(متضاد آدم درست‌وحسابی)
بی ریخت-زشت-بد ترکیب

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

راه آمدن-سازش کردن-همراهی کردن

 

چسونه-پست و نالایق-دشنامی برای تحقیر

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

چشم کردن-چشم زدن

چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

استخوان‌دار(محکم، بااراده)

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

زُل زُل-نگاه کردن زل زدن

خشخاشی-نان خشخاش زده

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

آفتاب‌رو(جایی که آفتاب بر آن بتابد)

خاله خرسه-دوست نادان
پهلوان پنبه-درشت اندام ولی بی زور-پهلولن دروغی

راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟

پیله کردن به کسی-با مزاحمت اصرار و پافشاری کردن به کسی-پاپی کسی شدن

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش

آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)
جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

 

دو شکمه-آن که در بازی به جای دو نفر بازی می کند

خوش قلق-رام-خوش خوی

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

جاهل پسند-چیزی که جوان
 

خیس کردن-ادرار کردن به خود

تر و چسب-بی درنگ-بی معطلی-فرز و چابک

ریپ زدن-نامیزان کارکردن موتور

 

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

دایه-زن شیر دهنده-قابله-پرستار بچه

باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

از این رو به آن رو شدن-یکسره دگرگون شدن-به‌کلی تغییر کردن

به خود پیچیدن-ناخوش شدن-عتاب کردن
بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان
پیگرد-پی گیری-تعقیب
برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

تیپا-ضربه ای با نوک پا-اردنگی

از چیزی زدن(از مقدار چیزی کسر کردن)

 

به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن

جوان مرگ شده-نفرینی است به شخص جوان

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

بی اُرس و پرس-بی مقدمه

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

دوا درمان-مداوا-معالجه
به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

تپه ماهور-زمین ناهموار
 

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن

بد کاره-زن ولگرد و عصمت فروش
 

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

از دست کسی کشیدن(از کسی در زحمت و رنج بودن)

با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

پخش-پراکنده
ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز

دماغ چاقی-احوال پرسی

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

جار و جنجال-داد و فریاد-نزاع و کشمکش
دو بامبی-دو دستی-با دو دست

دله-ظرف حلبی
از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

بستن خود به کسی-خود را به کسی منتسب کردن

 

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

 

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

دزد بازار-پر هرج و مرج-جایی که در آن دزدی زیاد می شود-جای بی قانون
خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن